منتديات شاريا
هل تريد التفاعل مع هذه المساهمة؟ كل ما عليك هو إنشاء حساب جديد ببضع خطوات أو تسجيل الدخول للمتابعة.

منتديات شاريا

بخێربێن بۆ كۆربه ندێ كومه‌لگه‌‌ها شاریا
 
الرئيسيةأحدث الصورالتسجيلدخول
بحـث
 
 

نتائج البحث
 
Rechercher بحث متقدم
حالة الطقس -weather
حالة طقس في دهوك/ شاريا لمدة 15 يوم
المواضيع الأخيرة
» يسوع طريق وحق وحياة
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالأربعاء مايو 18, 2016 11:56 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» نشيد مريم / الشماس سمير كاكوز
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالإثنين سبتمبر 14, 2015 2:35 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» المزمور العاشر
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالأحد سبتمبر 13, 2015 9:27 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» المزمور التاسع
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالأحد سبتمبر 13, 2015 9:26 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» المزمور الثامن
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالأحد سبتمبر 13, 2015 9:26 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» المزمور السابع
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالأحد سبتمبر 13, 2015 9:25 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» مزمور السادس
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالسبت سبتمبر 12, 2015 3:20 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» مزمور الخامس
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالسبت سبتمبر 12, 2015 3:19 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

» المزمور الرابع
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالخميس سبتمبر 10, 2015 4:46 pm من طرف الشماس سمير كاكوز

مواقع الأيزيدية





your IP
IP
عداد زوار ودول الزوار
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه Labels=0
العاب\\game


أتصل بنا
...... ...... لأتصل بأدارة......... ...... أضغط هنا & أتصل بنا...... . .... لأرسل ريسالة او مقالة......

 

 خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه

اذهب الى الأسفل 
كاتب الموضوعرسالة
منتديات شاريا
كارگێری-أدارة
كارگێری-أدارة
منتديات شاريا


الدولة : العراق
عدد المساهمات : 154
نقاط : 5743
تاريخ التسجيل : 20/11/2009
الموقع : مجمع شاريا

خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه Empty
مُساهمةموضوع: خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه   خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه I_icon_minitimeالأحد أكتوبر 03, 2010 5:40 am

خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه


بيَناسةيةكي ئاييني ئيَزدي:
ئيَزي،ئيَزيدا، ئةزداي، ئيَزدان واتة (خوديَ، ئةزدام، خالق). ئيَزدي (عةظديَ خوديَ، خوديَ ثةرست). ئيَزيدخان ميللةتي ئيَزدي لة خؤي دةطريَ (خاك وتاك وكةلتور) . ئاييني ئيَزدي ئةطةر هةويَني ئايينةكاني جيهان نةبيَت، ب دلَنيايي يةوة يةكيَكة لة ئايينة هةرة كؤنةكاني،ضونكة ثرنسيثي ئايينة كؤنةكان لة خوَي دةطريَ.تائيَستا ئيَزدي تةقديسي مانط و خؤرو وئةستيَرِةكان وئاوو ئاسمان وئاطر دةكةن، برِوايان بة يةكتاثةرستي ئيَزدان(خودا)ية،دةلَيَن(خوديَ يةكة نابيَتة دوو، خوةدانيَ خيَرو شةرِاية) .
ئاييني ئيَزدي هةزار ويةك ناوي خودا ثةيرةو دكة،ل تيَكستةكاني ئايينيدا هاتووة: (سلتان ئيَزي ب خؤ ثةدشاية، هةزارو يةك ناظ ل خوة داناية، ناظيَ مةزن هةر خوداية) برِوايان بة حةوت فريشتةو ثيَخةمبةراو و خواكاني دياردة ورووداوة سروشتيةكان هةية.طشت دةق وقةول وئامؤذطاريةكان لة سةر دلَ دةثاريَزن ، ثيَ دةلَيَن زانستي سنط (علم الصدر).
لالش (لال...هش:بيَدةنطي.يان لايَ لةش،كة تةرميَ شيخادي ليَية، هةروةها ماناي رووناكي دةدات).ئيَزدي لةوبرِوايةدان كة(لالش)هةويَني زةوية وسةرضاوةي يةكةمين ياساو شارستانيةتة(برِوانةكتيَبي مذدةها رِوَذ-شيَخ حةسةني داسني،وةرطيَراني ئةنوةر مائي). قةوليَ ئافرينا دنياييَ جةخت لة سةر ئةوة دةكات و دةلَيَت: -(سلتان ئيَزي خوةش ريَبةرة، لالش كو رِكيَ بةشةرة، نوها ئيَزدي ذيَ خةبةرة) واتة لالش بناغةي مرؤظايتية هةر وةها حةجي ئيَزديةكانة.لة ميتؤلؤذيا ئيَزديدة هاتووة دةلَيَن ئيَزدان (دورِ) تةقاندي لة ئةنجامدا زةوي و ئاسمان وهةسارةكان ليَ ثةيدابوون،ئةو كاتة زةوي سورِانةوةي خؤي بة دواي خؤردا نةدةطرت بة هؤي طرِي ئاطرةوة،خودا لالش ئاويَشتة ناو، ئاطرةكة كوذايةوة و بوو بةفر وصةهؤلَ، بؤية دةلَيَن لالش هةويني زةوية. لة قةوليَ ئافرينا دناييَدة هاتية :-(لالش ذ ئاسماندة د هاتة، ئةرد شين دبوو طةيا د هاتة. هةفت سةد سالي بةري ئادةم ب ذمارة، ئةرديَ خوةرِانةطرتي شيارة، هةتا لالشا نوري ناظدا د هنارة) دواي دةركردني ئادةم لة بةهشت لة لالشيَ نيَشتةجيَ بوو وخودا فةرماني بة تاووسي مةلةلةك داوة بيَتة لالش بؤ ئةوةي ئادةم و هةوا فيَري عيبادةت وكاروباري رِؤذانة بكات،بة هؤي تينووي تاووسي مةلةكةوة كة لة نوري خوداية،بةفر وصةهؤلَ تواونةو روويَ زةوي دياركةوت ويةكةمين خانةي زيَندووةر (هيَلكة) وخانةي رِووةك (طولالَةسورة– شقائق النعمان) ثةيدابوون،ذياني دةستي ثيَكرد كة لةيةكةمين ضوارشةممةي نيساني رؤذهلات بووة، دةكاتة جةذني سةري سالَي ئيَزديان.
ئاييني ئيَزدي سةربةخؤيةو تايبةتمةندي خؤي هةية،داخراوة،طشت عيبادةت ونةريتي ئاييني و كتيَبة ثيرؤزةكانيان بة زماني كوردين .
بةهوَي بيرو باوةرِي نهيَني وجياوازي ئايين وزمان لة دراوسيَيةكاني دةوروبةريان توشي دةيان كارةسات ونةهامةتي بوونةوة، بووتة هوَي كوَكوذي سةدان هةزار مروَظي بيَتاوان، سةرضاوة ميَذوويةكان ئاماذة بة لة ناوبردني (35) هةزار خيَزاني ئيَزدي لة شنطال،لة لايةن سوثاي تةيمورلنطةوة لة ثةرةطرافةكةدا دةلَيَت : -( وابادت سنجار من بكرة ابيها).سةرضاوةكاني ميَذوو ئاماذة بة ئةوة دةكةن كة لةماوةي نيَوان شةريَ ضالَديَران(1514) تا كوَتايي جةنطي جيهاني يةكةم (1918) وشكستي هيَناني عوسمانيةكان لة سالَي (1919 )لة خاكي عيراقدا ذمارةي قوربانياني تاكي ئيَزدي طةيشتووة( 1،500،000)يةك مليوَن وثيَسةد هةزار كوذراو، هةر وةها نزيكةي ئةوةندة بة زوَرة ملي ئايينةكةيان طوَرِويان بة موسلمان. لة (72) ئةنفالي رِةشدا كة لة و سةردةمةدا ثيَ دةطوترا (فةرمان )عوسمانيةكان عةقلي ميرةكاني كورد وهيزي مروَظي كورد بةكاريان هيَناون بوَ قةتل و عامي ئيَزديةكان.نمونةش زؤرن مير بةدرخان بةط مةرجيكي هةبووة بوَ تاكي ئيَزي يان طوَريني بيرو باوةرِي ئاييني بة موسلمانبوون يان سةر برَيني بة شمشيَر. ميري كوَرة دوو ميرنشيني ئيَزدي لة يةك كاتدا رِوخاندي، لة سالَي (1832)دا ثةلاماري ميرنشيني هةريرو ئيزيدخاني شيَخان داوة وزياتر لة (100،000)سةد هةزار ئيَزدي بيَتاوان كوشتووة و (10،000) دةهةزار بةديلي هيَنايةوة بوَ رِةواندز ، سةرةرِاي كوشتني عةلي بةطي ميري ئيَزديان لة طةلي عةلي بةط، زوَرينةي ئيَزديةكاني ناوضة ئايينةكةيان طوَرِيوة بة موسلمان ، خزماني عةشيرةتي شيَخانيش نمونةي ئةوكردارةن . براهيم ثاشاي بابانيش ثيلاني ئابلوَقةداني شاخي شنطال دارِشتووة و بة هاوكاري عوسمانيةكان قةتل وعامي ئيَزديةكان كردووة ، لة ضوار لايةوة ثةلاماري شاخي شنطالَ داوة .ئايين شيَوازيَكي هةرةمي لة خؤي طرتووة ، مير تةحسين كوري سعيدبةط: سةروَكي ئةنجومةني روَحانية، سةركردايةتي ميرنشيني ئيَزديان دةكات و بابة شيَخ خةتو حةجي رةشوَ: سةرثةرشتي ئةنجومةني روَحاني دةكات .ضةندين طروث وضيني ئاييني هةية لةوانةطروثي كؤضةك وشكةستي و فةقير كة طةورةكانيان ثؤشاكي ثيروَزيان لةبةرداية ثيَ دةلَين (خرقة)خةريكي عيبادةت وروَذووطرتن و لة بةركردني ميَذووي ئايني ئيَزدين ، دانشتووي شنطالن لةوانة (جندوَ ، حةموَ، وسوَ، زةروَ، بةكيَ ، بؤقةتار) . شيَخةكان: ضل بنةمالَةية ، شيخةكاني شيَخ حةسةن شيخايةتيان دةكةن وثيرةكانيش ضل بنةمالَةية ، ثيرةكاني هةسن مةمان ثيرايةتيان دةكةن و مريدةكان طةورترين ضيني ئيَزديانة دةيان عةشيرةت لة خوَي طرتووة.
ئيَزديةكان دابةشكراون بةسةر دوو ثاريَزطاي موسل ودهوَكدا و لة يةكتر دابرِاون. ئيَزديةكاني شنطال لة رِوويي جةستةيي و زمانةواني وكةلتورةوة سةر بة بوَتانن و نةريتي تايبةتيان هةية، ئيَزدييةكاني شيَخان ودةوروبةري(تلكيَف، ئيَسفنيَ، سيَميَل) ئةمانة سيفةتي بادينانيان لة خوَي طرتووة و كةلتور و هةلسوكةوتيان جياوازة لة ئيَزديةكاني شنطال ، سةبارةت بة ئيَزديةكاني باشيك وبازان رِةطةزيان دةطةرِيتةوة ناوضةي بةعلةبةط سةر بة لبنان ، لة سةردةمي شيخادي كورِي موسافري كوري ئةحمةدي شامي هةكاري ناسراوة بة (تاج العارفين شيَخ ألآكراد) لةدايكبووي 467 ك لة بيَت ئةلفار لةسالَي 557 ك كوَضي دواي كردووة لة لالش، ئةمانة لةطةلَ شيخاديدا هاتوون،بةزماني عةرةبي زاروَضكةي حةلةب ولبنان دةدويَن وكةلتوري تايبةتيان هةية ، بةلآم طشتيان لة ذيَر ضةتري ئاييني ئيَزديدا يةك دةطرن.ئيَزديةكان لة نيشتماني خوَياندا ثةرت و بلاَون بوَية هيض سنوريَكي جوطرافي يةكطرتوويان نية.سنوري ئيَزديةكان لة شنطالةوة دةست ثيَدةكات ، لة روَذ هةلاَتةوة سنوري قةزاي تةلةعفةر ولة روَذئاو و باكورةوة ناحية رةبيعة وسنوري كوَماري سوريا و لة باشورةوة سنوري قةزاي بةعاج .ئيَزديةكاني روَذهةلاتي ديجلة كة ناسراون بة (وةلاَت شيَخ ) سنورةكةيان بةم شيَوةية لةروَذهةلاَتةوة سنوري هةوليَر و ئاكريَية لة روَذئاواوة زاخوَية لة باكورةوة دهوَكة و لة باشورةوة ثاريَزطاي موسلة.زوَربةي ئيَزديةكان لة روويي ئيدارييةوة سةر بة ثاريَزطاي موسلَن بةلام ئيدارةكةيان لة لايةن ثارتي ديموكراتي كوردستانةوة بةرِيَوة دةبريَت ، ئةو يةكة ئيداريانةي سةر بة ثاريَزطاي موسلن ئةمانةن:
1) قةزاي شنطال: سةنتةري قةزاي شنطال ثيَكهاتووة لة كوردي موسلمان وعةرةب توركمان وئيَزدي وكلدوَئاشوري و ئةرمةن.خةلَكيَكي ئاوارةي موسلَ وتلةعفةري تيَداية.
أ) ناحيةي شمال (سنونيَ)بريتية لةم كوَمةلَطانة:- ( خانةسوَر، سنونيَ سةنتةري ناحيةكةية، دووطوريَ، دهوَلة، بوَرِك، طوهبةل، زوَراظا ) و طوندةكاني حةردان وطرشةبةك وباخليَف و نزيكةي (15) طوندي عةرةب سةر بة ناحيةكة لة تةنشت سنوري سوريا.
ب) ناحيةي تل عزيَر بريتية لةم كوَمةلَطانة( تل عزيَر سةنتةري ناحية ، سيبا شيَخ خدر، طرزةرك) . لة طةلَ ضةند طونديَكي كوردي موسلمان وعةرةب.ئةم ناحية لة سالَي 1975 دروستكراوة كة بةشيَكبووة لة ثروَذةي تةعريب لة ئيدارةي شنطال دابرواة بة مةبةستي كةم كردنةوةي رِيَذي كورد و خراوتةوة سةر قةزاي بةعاج.
ج) ناحيةي قيَرةوان بريتية لة كوَمةلَطةكاني تل قةسةب و تل بةنات وكؤضو وحاتمية( ئيَزدي نشينن )و بليَج كة سةنتةري ناحيةكةية ،طشت دانيشتواني عةرةبن ولة عشيرةتي متيَوتن.ئةم ناحيةية لة سالَي 1975 بة هةمان مةبةستي تةعريبكردني ئيَزديةكان دروستكراوة بوَية كؤمةلَطاي تل قصب وتل بنات وطوندةكاني حاتمي وكؤضو خراونةتةوة سةر .
2) قةزاي شيخان: سةنتةركةي( ئيسفنيَ )ية ثيَكهاتووة لة كوردي موسلمان وئيَزدي ومةسيحي وعةرةب،بارةطاي ميرو بابة شيَخي ئيَزديان ليَية . سةنتةري قةزا سةر بة ثاريَزطاي موسلة.و ضوار ناحيةي هةيةو ناحيةي باعةدريَ زوَرينة ئيَزدين لة رَاثةرينةوة سةر بة دهوَكة.
3) قةزاي تلكيَف ناوة كورديةكةي( باخوديَدا)ية زوَرينةي مةسيحي وعةرةبن، سةر بة ثاريَزطاي موسلة ثيَكهاتووة لةم ناحيانةي خوارةوة، ئيَزدي لةم ناحيانة نيَشتةجيَن:
أ) ناحيةي ئةلقوَش:زوَرينةي سةنتةري ناحيةكة مةسيحين و زوَربةي طوندةكاني سةر بة ناحيةكة ئيَزدين وسةر بة ثاريَزطاي موسلة .
ب) ناحيةي قةرةقوَش: زوَرينةي سةنتةري ناحيةكة مةسيحين (ئيَزدي)ش ليَية سةر بة ثاريَزطاي موسلة .
4) ناحيةي باشيك وبازان ثيَكهاتووة لة ئيَزدي ومةسيحي وعةرةب وكوردي موسلمان سةر بة ثاريَزطاي موسلة.
5) ناحيةي فايدة ( كورد وعةرةب و ئيَزدي)ين ، دوو طوندي ئيَزدي بةناوي طريَثان و كةبةرتوَ سةر بةم ناحيةكةن ، لة راثةرينةوة سةر بة ثارَزطاي موسلة ذمارةيان نةزانراوة.
6) قةزاي سيَميَل: سةنتةري قةزاكة زوَرينةي عةشيرةتي كوَضةر لة كوردي موسلمان ، ثيَكهاتووة لةدوو كومةلَطاي ئيَزدي(خانك و شاريا) سةر بة ثاريَزطاي دهؤكة،
7) قةزاي زاخوَ زوَرينةي كوردي موسلمانن ولة ضةندين ناحية ثيَكهاتووة ، مةبةستمان لةم راثوَرتةدا تةنها ئيَزدين ، طوندةكاني ئيَزدي سةر بة زاخوَ ئةمانةنselav u rezديَرةبون، قةرةولا،ثيَبزنيَ، كاني عةرةبيَ، باجديَ كةندال باجديَ بةر ئاظيَ ،باجديَ مير (حةوشةر)،خوكة، كةورينيَ، عيَن تةوةريَ ،كيَلة سثي،ئينجكاسوَ، قةرِؤدة).طشتيان سةر بة عةشيرةتي هويَرين.
سةرذميَريان:
تا ئيَستا هيض سةرذميَريَكي ئيَزديان بة تةواوي لة عيراق نةكراوة ، لة سالَي (1922 تا 1924) ليَكؤلةرة ئةمريكي وئةورثيةكان سةرذميَري ئيَزديان كردووة لة ويلايةتي موسل لة ئةنجامدا (26257) سةرخيَزانبووة ، بة ثيَي رِاثؤرتي كؤميتةي طةلان لة سالَي 1925 ئاماذة بة ذمارةي ئيَزديةكان كردووة دةكاتة ( 20000 تا 30000 ) سةر خيَزانبووة. ولة سالي 1947 دةكاتة(32420) سةر خيَزان و لة سالَي 1957 بووة بة (55885) سةرخيَزان ولة سالَي 1965 بووة بة(65715) بة ثيَي خةملآندندي شارةزاياني ئيَزدي ذمارةي ئيَزديان لة عيراقدا دةكاتة نزيكةي 550000 تا 650000 سةر خيَزان. بة بيَ زياد رِةوي ثيَم وايةذمارةي تةخميني ئيَزديان لة هةريمي كوردستان وعيراق بة شيَوةية:
1) قةزاي شنطال سةر بة ثاريَزطاي موسل ( 380317) سةر خيَزانة.
2) قةزاي شيَخان سةر بة ثاريَزطاي موسل(25000 )سةرخيَزان.
3) قةزاي تلكيَف سةر بة ثاريَزطاي موسل (59036). سةرخيَزان.
4) ناحيةي بةعشيقا سةر بة قةزاي موسل (52000). سةرخيَزان.
5) ناحيةي باعةدريَ سةر بة ثاريَزطاي دهوك (10500) سةرخيَزان.
6)قةزاي زاخوَ سةر بة ثاريَزطاي دهوَك (4135) سةرخيَزان.
5) قةزاي سيَميَل سةر بة ثاريَزطاي دهوَك (32500) سةرخيَزان.
*متفرقةي ئيَزدي ثةنابةران لة دةرةوةي ولاَت (45000)سةرخيَزان.
* كوَي دانيشتواني ئيَزدي هةريَمي كوردستان لةثاريَزطاي دهوَك(36635) سةرخيَزان.
* كوَي دانيشتواني ئيَزدي عيراق لة ثاريَزطاي موسل(436353) سةرخيَزان.
* كوَي طشتي (517988) سةرخيَزان.

ئيَزدي ئاشتيخوازن:
ئاييني ئيَزدي ئايينيَكي سةربةخؤية وتايبةتمةندي خؤي هةية، بة هيض شيَوةيةك بير لة دةسةلآت نةكردووة، تاكي ئيَزدي ثةيوةندي رؤحي لة نيَوان خودي خؤي و خودا دة دةبةستيَت بة ثةرستن دوور لة بةرضاوي خةلَك. هةميشة جةخت لة يةكتا ثةرستي ورِاستي وئاشتي وتةبايي دةكات . ضةندين تيَكستي ئاييني ئاماذة بة تةبايي وبرايةتي وداواي خيَرخوازي بؤ طشت ميللةتان دةكات.
قةوليَ سلاظا مةلةكيَ كةريم دةليَت:ئاماذة بة ئةوة دةكات ، ثيَويستة مرؤظ رِق و قينيان بةرمبةر بة يةكتر نةبيَت بة هؤي سةروةت و ساماني حةرامةوة،ئةم جيهانة ثرِوثووضة و درؤزنة بةهؤي مرداري خويَناوييةوة(مةبةست ثول وثارةية)يةكتر نةشكيَنن بة هاورِيَتي لةطةلَ يةكتردا بذين، سواري ئةسثي رِةسةن بن،طويَتان لة سايكؤلؤذياي يةكتربن، ثيَويستة رِيَطاي رِاست بطرنة بةر و هيض جياوازييَك نةكةن لة نيَوان ميلةتان و ئايينةكان و تاكةكان..ئةانةي خوارةوة ضةند تيَكستي ئايينين لة قةوليَ سلاظا مةلةكيَ جةبار:
:::::::::::
ل بؤرِيَ حورِ سواربة
ب نةفسيَرِة تي طوهداربة
ب هةموو موخلقارِة ئي ب ياربة
::::::::::
ئةو مراريَ ب خونة
طةلي برا ئيَك مةطرن ب كورب و كينة
ئةظ فيَنة ، فيَنةكة دةرةوينة
::::::::::
ئةو مراريَ ب خونة
طةلي برا ئيَك مةطرن ب كورب و كينة
ئةظ فيَنة ، فيَنةكة دةرةوينة
::::::::::
سةرا ويَ مراريَ
ذ ئيَك مةطرن ساري
ئةظ دنيا خؤشة ،
ب موحبةت، ب براتي ،ب ياري.

تيَكستيَكي تري ئاييني لة (قةوليَ سلاظيَ جارا ) دةليَت: سلآووي فريشتةكان لة جبراييل و كؤيان،بوو بة قوبلةى طشت ميللةتان:
سلاظيَت ملياكةتا
ل جبراييل وجوملةتا
كرة قوبلةتا هةموو ميللةتا.

ئاييني ئيَزدي ئامؤذطاري لة تاكةكان دةكات كة خيَرخوازبن وكاتيَ كة خيَريَك بكةن نابيَت بيثرسيَ تؤ لة ض ئايينيَكي، ئةو خيَرةم ثيَت كردوة، نابيَت بدركيَنيَ يان باس لةوة بكات، بة ثيَداني خيَر لة دةستي رِاستةوة نابيَت دةستي ضةث ئاطاداربيَ ، واتة جؤرة نهيَنيةكي تيَدابيَت تةنها خودا ئاطادراي ئةو كارةبيَ :
بابؤ:
هةكة توو يةكي ببيني
توو خيَرةكيَ ظيَرِة بطةهيني
ثرسيار مةكة توو ذ كي ديني.
ئايين تةنها ثةيمانيَكي رؤحي ية لة نيَوان تاك و خودا دة، دواي تةواوبووني نويَذ ضةندين دوعاي ضاك دةطؤتريَ وةك:
(خوديَ طونةهيَ ميَروةكيَ ب سةر زالمةكي نةئيَخيَ) يان (ياخوديَ، ت هةفتي و دوو ميللةت،هةشتي هةزار مةخلوقةت، ب ستريني و مةذي). لة رِستةي يةكةمدا ئاماذة بة ئةوة دةكات كة كوشتني ميَرولةيةك بة ناحةقي بة تاوان دةذميَردريَت.لة رِستةي دووةمدا تاكي ئيَزدي لة خوا دةثاريَتةوة هةفتاو دوو ميللةت وهةشتا هةزار زيندووةر بيثاريَزيَت و ئةويش لةدواي ئةوان بيثاريَزيَ.
(تفاق) تةبايي زؤر طرنطة لة ئاييني ئيَزديدا ، بة ثيَي بيرو بؤضونيان (تفاق) يةكيَكة لة ناوةكاني خودا، رِاستي و باوةرِي بة ثلةي دووةم ديَت .تيَكستةكان ئاماذة بة ئةوة دةكةن كة (خواي طةورة خؤي بة تةبايي ناساندوة لة طةوهةردا).تةبايي بناغةي طشت ثرنسيثةكانة، بة ثيَي تفاق و تةبايي لة نيَوان خواي طةورة و فريشتةكاندا ضواردة نهؤمي ئاسمان وزةوي نيَذران، دواي ئةفرِاندني فريشتةكان ريَككةوتن لة سةر تةبايي، بناغةي خؤشي وشادي وخؤشويستي دةطةريَتةوة سةر تفاق و تةبايي ئةمة ضةندين تيَكستي ئايينين جةخت لة سةر ئةوة دةكةن:
ثةدشا تفاق ضيَكر
ناظيَ خوةي شيرين ليَكر
رِاستي وبةهوةري ظيرِة ظريَكر
::::::::::
تفاق و بةهوةري ذ ناظيَ خودايَ ية
مةلةكا ثيَ طرتبوو رِيَية
ب ويَ تفاقيَ، خوديَ خوة ناسكر ل ناظ دورِيَية
::::::::::
تفاق سةريَ هةموو ئةركانة
مةلةكا طرتبوو مجلس و ديوانة
ب تفاقيَ نذياركرن، ضاردة تةبةقيَت ئةردو ئةسمانة
::::::::::
هةر هةفت مةلةك كو عةفرين
ب تفاقيَ و رِاستييَ ليَك ئيَورين
ذ موحبةتيَ نةدةرا هةظ دةبرين.
دةرويَشيَ بن عةرد(دةرويَشي ذيَ زةوي ) دةلَيَت:
ئةز ضوومة ديوانا ئيلاهي
م ل ور ديتن خؤشي وشاهي
سةريَ هةموويَ تفاق و تةباهي
::::::::::
مةلةكا تفاق وتةباهي كرن
ثةدشا سيَ هةزار ناظ ل خوةكرن
ذ ئةو ثاش،
ئةرد ضيَكرن وئةسمان ئاظاكرن.

بؤ ئةوةي ئاشتي هةميشة بةرقرار بيَت ، دوور لة ئاذاوة، ئاييني ئيَزدي ئامؤذطاري تاكةكان دةكات كة دوور بكةون لة رفتار وبكةري خراث(كوشتن ،درؤ، فيَلَ،دزي ،زنا...هتد) لة ترسي رؤذي قيامةت(ئاخرةت) ضونكة بروايان ثيَية ،دادطا هةية و سزا دةدريَت، تيكستةكان جةخت لة سةر ئةوة دةكةن بؤ ئةوةي تاك رفتاري باش بيَت ، ثةيرةوي رِاستي وباوري وئاشتي وئارامي وتةبايي بيَت.
سةد خوزيا منة ب وي ميَري
ئيَ ثةدشاي خوةندية ديَري
بةليَ ئاظرانةكي بؤ خؤ ل ئاشيَ موحبةتيَ بهيَري.
::::::::::
ئةوبوو ئاشيَ موحبةتيَ
بريَ وي ذ موحبةتيَ
ئاظا وي ذ مةعريفةتيَ
::::::::::
ئوبوو ئاشيَ هؤستا جةبار
تيَ هةية خةلكيَ ئةهلل قريار
ئةو ضو جارا طوهي نادنة مرؤظيَ خوار
::::::::::
د بيذمة وة خوةدانيَت طةرا
هوون ب خؤف بن، ب ترس بن ، ذ هةموو دلا
دا هوون ذ ئاخرةتيَ نةبن ئارمانجيَت قةداوبةلا
::::::::::
ذ قةنجيا ثر ئوسفةت بن
نة ب موكر بن نة ب حيلة بن
دا سبة ل ئاخرةتيَ
ل بةر ثادشاي خوة نة د بيَ عزةت بن



فةرهنطؤك

ئيَزدي: بةندي خوا ، خواثةرستي.
فريشتة: مةلةك
ئةزدايي :خولقيَنةر
ئيَزيدا:خواوةندي بةختلنةسر
لالش: لال و هش ، بيَدةنطي، لاي لةش، ماناي رووناكي دةدات
سجودة: نويَذ
عيبادةت:ثارِانةوة
سايكوَلؤذي:دةرووني
بؤرِ: ئةسب
حور:ئةسيل ،ئازاد
موخلق:ئةوةي لة لايةن خولقيَنةرةوة دوروستكراوة
كرب: كين ، دل رِةقي
فيَن: نةمان، فاني
مرار: مردار، تؤثي
ساري: ليَرةدة بة ماناي دووركةوتن لة يةكتر ديَت
موحبةت:خؤشةويستي
براتي :برايةتي
ياري: يار ، دؤست، هةظال
ملياكةت: فريشتةكان
جوملةت:كؤ:طشت
قوبلةت:حةج،باشور
ميَرو:ميَرولة
قةت: كةرِ،لةت
قةتةك نان :كةرِةي نان
عةظد: بةند،بةني ، عولام
تفاق: ريَككةوتن
تةباي :تةباهي
ثةدشا : خودا
ضيَكر:دروستكر،ضاك كرد
ظيَرِا: لةطةلَدا
ظرِيَكرد:نارد،شاند
ناظ: ناو
دورِ: طةوهةر
نذيار :ئاظاكرن،ئاوةداني
تةبةقة: نهؤم ،ضين
عةفرين: خولقاندن
ئيَورين: نيَرين
نةدةر:نةزةر، ديتن
ئيلاهي:خودا
ميَر : ثياو
ئةظران:هةظران،هةظيريَك
جةبار: خودا
ئةهلل قريار : خاوةن برِيار
خوار: خواروخيَض
طةر: بكةر،كردار
قةدا: قةدةر
قةنج :باش
ثرِ: تذي
ئوسفةت: وةسف
موكر:فيَل حيلةبازي

سةرضاوةكان

1) قةوليَ ئافرينا دنياييَ.
2) شيَخ حةسةني داسني_ مذدةها رؤذ _وةرطيَراني ئةنوةر مائي_دهوك
3) سةرذميَرةكاني سلاني(1947،1957،1965) لة عيراق.
4) قةوليَ سلاظا مةلةكيَ كةريم.
5) قةوليَ سلاظيَت جارا.
6) فةقير خةلةف قاسم خوديَدة_ زاناي ئاييني_دانشتويي طوندي كةرسيَ/شنطال لة رؤذي 2/6/2008 زانياري ليَ وةرمطرتوة.
7) دوعا تفاقيَ.

البريد الإلكتروني للمرسل: methra2002@yahoo.com
الرجوع الى أعلى الصفحة اذهب الى الأسفل
http://www.sharia.mam9.com
 
خيري شنكالي:ئاييني ئيَزدي هه ميشه ئاشتيخوازه
الرجوع الى أعلى الصفحة 
صفحة 1 من اصل 1

صلاحيات هذا المنتدى:لاتستطيع الرد على المواضيع في هذا المنتدى
منتديات شاريا :: أقسام المنتدى :: مقالات و اراء-
انتقل الى: